Gerek şehirler arası yolculuk gerekse kent içi ulaşımda bütün dünyada olduğu gibi Türkiye’de de dikkat çeken gelişmelerden birisi, özel araç (otomobil) sahipliğinin artması ve buna koşut olarak ulaşımda otomobilli yolculukların oranının büyümesidir. Bireylerin giderek daha fazla oranda otomobil kullanımına yönelmeleri, kent içi ve şehirler arası ulaşımda yolcu başına harcanan enerji miktarını ve emisyon miktarını hızla artırmaktadır. Yolcu/km başına enerji tüketimine bakıldığında, otomobilin otobüs ve metroya göre çok daha fazla enerji tükettiği görülmektedir. Otomobilin minibüse göre 3 kat, otobüse göre 13 kat daha az yolcu taşıdığı da bir başka önemli veridir.
Özellikle kent içi ulaşımda toplu taşımaya yönelik alternatif uygulamaların geliştirilmesi önemlidir. Bu kapsamda, şehir planları yapılırken dağıtık değil toplu mahalle oluşumlarının ulaşım ihtiyaçlarını azalttığı gözönüne alınmalı ve şehir planları buna göre yapılmalıdır.
Deniz ve su ulaşımı imkânı olan kentlerde feribot ve benzeri araçlarla yapılan hizmetin iyileştirilmesi projeleri de önem taşımaktadır. Yeni feribot iskeleleri, otobüs hatlarının iskelelerle entegrasyonu, kentsel ulaşımda deniz yolculuğunun payı artıran uygulamalardır.
Raylı sistemlerin yolcu ve yük taşımacılığında büyük bir enerji tasarrufu sağladığı bilinmektedir. Metro ve hafif raylı sistemlerin geliştirilmesi enerji verimliliği açısından önemli bir adımdır.
Gelişmiş ülkelerde ve kısmen Türkiye’de son yıllarda gittikçe yaygınlaşan bir başka uygulama örneği de hızlı otobüs taşımacılığına uygun yollardır (bus rapid transit-BRT). 1970’lerde Lâtin Amerika’da kent merkezlerinin hızla büyümesi ve trafik sorunlarının artması üzerine geliştirilen bu yaklaşım, 1990’lardan itibaren Avrupa’da da uygulanmaya başlanmıştır. Türkiye’de bu uygulamanın en bilinen örneği İstanbul’daki metrobüs uygulamasıdır.
Büyük kentlerde etkin bir toplu taşıma sistemi kurulurken, küçük taşıt kullanılmasını zorlaştıracak önlemler de alınmalıdır. Bu kapsamda, toplu taşıma sistemlerinin sadece ana yollardan değil ara caddelerden de geçerek servis yapmaları, frekansın ve hizmet düzeyinin fazla olması planlanmalıdır. Kent merkezlerinde park yasaklarının ciddiyetle uygulanması, park ücretlerinin artırılması ve ücretsiz park imkânlarının ortadan kaldırılması gereklidir.
